KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI OD 2018 ROKU 

Program Kształtowanie Przestrzeni dofinansowany jest ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji KulturyPartnerem Programu jest Firma FAKRO.

 

                
Celem Programu jest podniesienie poziomu świadomości młodych ludzi na temat znaczenia architektury w życiu człowieka i krzewienie postaw pro przestrzennych. Cykl zajęć będzie przeprowadzany w szkołach przez przygotowanych Edukatorów, którzy są architektami IARP, architektami SARP, studentami architektury, lub przejdą specjalistyczne szkolenie i otrzymają rekomendację Izby Architektów. Zajęcia w ramach zajęć dodatkowych przeprowadzane będą w szkołach, w obecności nauczyciela prowadzącego.
Program zajęć opracowany jest na podstawie irlandzkiego "Shaping Space" i adaptowany przez zacne grono Profesorów i dostosowany do polskich realiów. To unikalny na skalę europejską, program edukacyjny w zakresie uwrażliwiania dzieci i młodzieży na uwarunkowania społeczno - przestrzenne i estetyczne na przykładzie architektury i urbanistyki
 
Zajęcia rozpoczynają się od prelekcji z prezentacją multimedialną. Ważnym elementem są zajęcia w terenie oraz rozwijanie tez na bazie tzw. "burzy mózgów".W ramach prac warsztatowych, wykonywane będą różnego rodzaju instalacje, makiety, rozprawki, diagramy. Program „Kształtowanie Przestrzeni” został przygotowany w taki sposób, aby był atrakcyjny dla uczniów i odbiegał od stereotypu lekcji. Ma też elastyczny, interdyscyplinarny charakter i można go dopasować do zainteresowań, możliwości i kreatywności uczniów, dzięki czemu jego realizacja będzie możliwa w każdej szkole – bez względu na poziom nauczania oraz liczebność klas. Wiedza przekazywana w sposób nietuzinkowy pozwoli na uzyskanie trwałych efektów edukacyjnych. Rezultatem realizacji zadania będzie poza aspektem edukacyjnym informacja zwrotna - czyli zdiagnozowanie, które elementy cieszą cię dużym zainteresowaniem, z przyswojeniem których elementów młodzież ma problem. Edukacja ma pomóc w kształtowanie postawy społecznej i obywatelskiej. Program przekazuje wiedzę z zakresu przestrzeni publicznej, ekologii, uwrażliwia na odbiór otaczającego nas środowiska, zarówno naturalnego jak i zurbanizowanego. Zapoznaje z podstawowymi pojęciami z zakresu architektury i urbanistyki. Efekt przekazanej wiedzy merytorycznej będzie mógł znaleźć odzwierciedlenie w pracy konkursowej. Tematyką konkursu będzie interpretacja jednego z zagadnień programowych. Wiedza przekazana na tym etapie rozwoju młodzieży w sposób ciekawy i odbiegający od utartych form szklonego przekazywania wiedzy z pewnością na trwałe zapisze się w świadomości. Dodatkowo efekty pracy, przeprowadzone scenariusze, fotorelacje, będą prezentowane na stronach IARP oraz SARP oraz na portalach społecznościowych tych organizacji.
 
Nabór do Programu będzie trwał do października 2021 roku. W każdym semestrze przeprowadzony będzie cykl składający się z pięciu zajęć z Programu Edukacyjnego IARP "Kszałtowanie Przestrzeni". Zajęcia będą odbywały się w formie zajęć fakultatywnych. Zajęcia odbywają się w grupach 10-max. 15 osobowych. Zajęcia i warsztaty w placówkach objętych programem odbywają się nieodpłatnie.
 
Tematyka zajęć skupia się na bezpośrednim otoczeniu uczniów - na ich domach, okolicach i środowiskach. Wyniesione z tych rozważań wnioski stanowią punkt wyjścia dla dalszego badania szeregu społecznych, środowiskowych, technicznych i estetycznych zagadnień związanych z architekturą oraz środowiskiem zbudowanym. Uczniowie przyglądają się różnym rodzajom budynków oraz terenów zabudowanych. Następnie, badają problemy związane z planowaniem, projektowaniem, użyciem materiałów, technologią budowy, konserwacją oraz utrzymywaniem budynków w Polsce jak również w innych społecznościach - oraz w innych epokach.
Podstawowymi założeniami programu są:
· Rozwijanie u uczniów świadomości przestrzeni, w której się poruszają i którą zamieszkują.
· Rozwijanie zrozumienia technicznych i estetycznych aspektów środowiska zbudowanego.
· Kształtowanie w uczniach zrozumienia procesu projektowania i realizacji oraz doceniania tradycji architektonicznych.
· Kształcenie świadomości obowiązków, praw oraz ról odgrywanych przez twórców środowiska zbudowanego.
· Zapoznanie uczniów ze słownictwem potrzebnym do dyskusji na temat cech i jakości budowli oraz środowiska zbudowanego a także tego, jaki mają wpływ na życie mieszkańców.
 
Program posiada elementy ściśle odnoszące się do tradycji i historii regionu. Utrwala tożsamość regionalną i kulturową. Zapoznaje jednocześnie z różnymi tradycjami w architekturze w odniesieniu do ich lokalizacji, czasu powstania, lokalnej kultury i tradycji. Liczne dyskusje prowadzone w ramach zajęć oraz polemiki, pozwolą na zdobycie umiejętności formułowania kultury wypowiedzi, argumentacji oraz poszanowania dla odmiennych poglądów. Program uczy także tolerancji (akceptacji) oraz z zrozumienia pewnych zjawisk przestrzennych i kulturowych, co przekłada się na szacunek dla innych nacji i odmiennych poglądów. W ramach programu będą prezentowane także nowe, innowacyjne technologie w budownictwie i architekturze, z naciskiem na rozwiązania proekologiczne i energooszczędne. Będzie podkreślona rola użytkownika we wdrażaniu polityki proekologicznej oraz rola w kształtowaniu społeczeństwa obywatelskiego.

KOORDYNATOR PROGRAMU

Anna Kulińska, członek KRIA
Biuro KRIA
Izba Architektów Rzeczypospolitej Polskiej

tel. 22/ 827 85 14
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

HISTORIA PROGRAMU KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI
Program stworzony z dla uczniów tzw. roku przejściowego (opcjonalnej 4 klasy szkoły średniej w Irlandii). Skupia się na bezpośrednim otoczeniu uczniów: na ich domach, ich okolicach i środowiskach.

Wyniesione z tych rozważań wnioski stanowią punkt wyjścia dla dalszego badania szeregu społecznych, środowiskowych, technicznych i estetycznych zagadnień związanych z architekturą oraz przestrzenią zabudowaną. Uczniowie przyglądają się różnym rodzajom budynków oraz terenów zabudowanych. Następnie, badają problemy związane z planowaniem, projektowaniem, użyciem materiałów, technologią budowy, konserwacją oraz utrzymywaniem budynków.

Program w roku 2012 został adaptowany do polskich realiów (zgoda od RIAI - The Royal Institute of the Architects of Ireland, twórcy programu Shaping Space, na jego tłumaczenie oraz dokonanie koniecznych zmian adaptacyjnych), a następnie w roku 2019 poddany modernizacji. Celem nadrzędnym programu jest uwrażliwienie młodzieży na problemy społeczno-przestrzenne oraz estetyczne.

Koordynator Programu
Małgorzata Gruszka, członek KRIA
Biuro KRIA
Izba Architektów Rzeczypospolitej Polskiej

tel. 22/ 827 85 14
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

 

SPIS TREŚCI

  1. ZAŁOŻENIA
  2. CELE DYDAKTYCZNE
  3. KTO MOŻE PROWADZIĆ ZAJĘCIA WEDŁUG PROGRAMU KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI?
  4. PRZYGOTOWANIE NAUCZYCIELA
  5. CZAS TRWANIA ORAZ ORGANIZACJA ZAJĘĆ
  6. METODY NAUCZANIA I ZDOBYWANIA WIEDZY
  7. STRUKTURA PROGRAMU
  8. PROBLEMATYKA
  9. ZAGADNIENIA KLUCZOWE
  10. ĆWICZENIA
  11. ALBUM
  12. ZADANIA DOMOWE
  13. SŁOWNICZEK
  14. PODEJŚCIE INTERDYSCYPLINARNE
  15. WYCIECZKI, REFERATY I WYKŁADY GOŚCINNE
  16. REZULTATY
  17. POTRZEBNE MATERIAŁY I SPRZĘT
  18. OCENA PRACY
  19. DYPLOM
  20. OCENA PROGRAMU PRZEZ JEGO UŻYTKOWNIKÓW
  21. PLIKI DO POBRANIA
  22. KONTAKT

ZAŁOŻENIA

Podstawowe założenia Programu:

  • Rozwijanie u uczniów świadomości przestrzeni, przede wszystkim tej, którą zamieszkują, użytkują.
  • Rozwijanie rozumienia estetycznych, technicznych, społecznych, kulturowych aspektów środowiska zbudowanego.
  • Kształtowanie w uczniach rozumienia procesów planowania, projektowania i realizacji oraz doceniania dziedzictwa, tradycji architektonicznych.
  • Kształcenie świadomości praw i obowiązków oraz ról spełnianych przez twórców, współtwórców i użytkowników środowiska zbudowanego.
  • Zapoznanie uczniów ze słownictwem potrzebnym do dyskusji na temat cech i jakości budowli oraz środowiska zbudowanego a także wzajemnego wpływu: jakość otoczenia a jakość życia.

powrót do spisu treści >>


CELE DYDAKTYCZNE

  • Rozwijanie u uczniów umiejętności analitycznego i krytycznego myślenia oraz rozwiązywania problemów. Propagowanie postaw twórczych
  • Promowanie zarówno świadomości społecznej jak i rozwoju osobistego.
  • Kształtowanie w uczniach zdolności pracy indywidualnej i pracy w grupie, gospodarowania czasem, różnych form komunikacji (m.in. tworzenia i wygłaszania prezentacji).
  • Rozwijanie u uczniów umiejętności rysowania, konstruowania makiet oraz pracy z różnymi mediami i materiałami.

powrót do spisu treści >>


KTO MOŻE PROWADZIĆ ZAJĘCIA WEDŁUG PROGRAMU KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI?

Zajęcia mogą być prowadzone przez nauczycieli wykształconych w różnych dziedzinach. Zakres problematyki, zagadnień kluczowych oraz ćwiczeń został tak dobrany, aby zachęcić nauczycieli różnych przedmiotów do aktywnej współpracy. Na przykład, nauczyciele historii i geografii, czy techniki i plastyki mogą współpracować nad pogłębianiem poszczególnych zagadnień.

powrót do spisu treści >>


PRZYGOTOWANIE NAUCZYCIELA

Wiele lekcji wymaga uprzedniego przygotowania zajęć tak, aby były dopasowane do warunków pracy w grupie. Trzeba również poświęcić czas na zebranie niezbędnych informacji oraz narzędzi do wykonania ćwiczeń, zaproszenie gości czy zorganizowanie wycieczek. Szczegółowe listy narzędzi i materiałów niezbędnych do ćwiczeń oraz instrukcje umożliwiające ich prawidłowe wykonanie zamieszczone są w poszczególnych planach lekcji.

We wstępie do każdej Opcji zaznaczone są lekcje, które mogą być wyjątkowo wymagające, także pod względem przygotowań.

powrót do spisu treści >>


CZAS TRWANIA ORAZ ORGANIZACJA ZAJĘĆ

Istnieje wiele możliwości rozpisania zajęć w ramach Programu Kształtowanie Przestrzeni na semestr czy rok szkolny.

  • Program można rozpisać na cały rok szkolny, przerabiając wszystkie trzy zalecane Opcje.
  • Można wybrać jedną Opcję i pracować z nią w formie modułu semestralnego lub rocznego (np. w ramach projektu uczniowskiego w gimnazjum)
  • Można wybrać z programu pojedynczy temat i rozpisać go na tydzień, semestr, czy inny okres, dzięki podejściu wielokierunkowemu (interdyscyplinarnemu, międzyprzemiotowemu).

Program Kształtowanie Przestrzeni w idealnym przypadku może być, zatem stosowany do nauczania w ramach więcej niż jednego przedmiotu, z wykorzystaniem tygodniowo przynajmniej dwóch godzin lekcyjnych na pracę w szkole. Jest to niezbędne, ponieważ podczas lekcji uczniowie są angażowani w zajęcia praktyczne, które tworzą podstawę programu. Jeśli pozwala na to podział godzin, zaleca się, aby liczba godzin lekcyjnych przeznaczonych na nauczanie z wykorzystaniem Programu Kształtowania Przestrzeni była większa.

powrót do spisu treści >>


METODY NAUCZANIA I ZDOBYWANIA WIEDZY

Program Kształtowanie Przestrzeni przedstawia różnorodne możliwości nauczania na zajęciach o charakterze bardziej praktycznym lub bardziej teoretycznym, ponieważ obejmuje m.in. tematykę społeczną, środowiskową, techniczną oraz estetyczną. Szczególny nacisk kładzie się na nauczanie metodami aktywizującymi (zajęcia praktyczne, warsztatowe) a uczniowie, pojedynczo lub w grupach, angażowani są w rozmaite ćwiczenia problemowe. Projekty wymagają od uczniów ćwiczenia umiejętności obserwacji, pozyskiwania materiałów z różnych źródeł, analizy, planowania, oceny krytycznej, ekspresji z zastosowaniem mediów oraz wcielania się w różne role.

Program został zaplanowany z myślą o zróżnicowanych potrzebach poszczególnych uczniów i grup. Każda Opcja może służyć pracy na innym poziomie – opcja Mój Dom jest najbardziej przystępnym działem a opcja Historia Architektury najbardziej wymagającym. Jednakże, w obrębie każdego działu (opcji) istnieją możliwości pogłębienia zakresu tematycznego i zwiększenia trudności zagadnień.

Zaplanowano lekcje tak, aby były raczej prowadzone po kolei, jednak Program pozostaje elastyczny. Nauczyciele mogą indywidualnie wybierać elementy najlepiej dopasowane do ich planu lekcji, do poziomu i sytuacji klasy, indywidualnego ucznia, grupy.

W przypadku szczególnego zainteresowania jednym z tematów, zaleca się zachęcanie uczniów do tworzenia własnych strategii edukacyjnych, układając indywidualnie zadania z jasno określonymi celami, środkami działania i oczekiwanymi efektami.

Prowadzenie zajęć według Programu powinno być zgodne z podstawą programową Ministerstwa Edukacji Narodowej.

powrót do spisu treści >>


STRUKTURA PROGRAMU

Program składa się trzech działów - „Opcji”:

Każda Opcja zawiera następujące części:

  • Wprowadzenie.
  • Dziesięć planów lekcji, które zawierają materiały dla nauczycieli.
  • Arkusze pracy dopasowane do poszczególnych lekcji.
  • Arkusze pracy domowej, obejmujące tematy poruszone na lekcjach.
  • Propozycje ćwiczeń wielokierunkowych (interdyscyplinarnych, międzyprzedmiotowych)

Nauczyciele mogą traktować treści Programu, jako pomoc i inspirację w zajęciach lekcyjnych, pozalekcyjnych i pozaszkolnych.

Aby pomóc zarówno nauczycielom jak i uczniom, do Programu dołączone są również następujące pomoce naukowe:

  • Wskazówki dotyczące rysowania, tworzenia makiet oraz dokonywania pomiarów.
  • Arkusze informacyjne dotyczące wielu poruszanych tematów a także wybranych polskich miast i miasteczek.

W treści Programu znaleźć można odwołania do książek, filmów, stron internetowych i działalności stowarzyszeń zajmujących się tematyką związaną z architekturą.

Załączono również:

  • Przykładowy arkusz egzaminacyjny.
  • Przykładowy certyfikat ukończenia kursu.

Forma edytorska niniejszego zestawu - Programu Kształtowanie Przestrzeni ułatwia kopiowanie poszczególnych stron, np. Arkuszy Pracy, Arkuszy Informacyjnych oraz Wskazówek.

powrót do spisu treści >>


Dla ułatwienia, w planach lekcji wyraźnie zaznaczone są charakterystyczne elementy Programu:

PROBLEMATYKA

Wskazuje główny temat poruszany na lekcji.

ZAGADNIENIA KLUCZOWE

Wyliczane są zagadnienia, które uczniowie muszą zrozumieć, aby opanować poruszany na lekcji temat.

ĆWICZENIA

Proponowane są ćwiczenia, które uczniowie powinni wykonać podczas lekcji. W tym miejscu wymienione są także narzędzia, materiały oraz instrukcje postępowania potrzebne do wykonania ćwiczeń.

ALBUM

Tematyka oraz rodzaj materiałów potrzebnych do uzupełnienia osobistego, systematycznie prowadzonego przez każdego ucznia Albumu zawierającego dokumentację pracy. Album tworzony przez ucznia powinien zawierać materiały tekstowe oraz ilustracje nawiązujące do tematów poruszanych na zajęciach. Założeniem Albumów jest uzupełnianie pracy domowej i lekcyjnej oraz zachęcanie uczniów do zdobywania nowych doświadczeń.

ZADANIA DOMOWE

Zadania zostały zaproponowane tak, aby tematy poruszane podczas lekcji były pogłębiane i rozwijane samodzielnie.

SŁOWNICZEK

Tu uczniowie powinni notować wszystkie terminy potrzebne do dyskusji na tematy związane z architekturą.

PODEJŚCIE INTERDYSCYPLINARNE

Proponowany interdyscyplinarny (międzyprzedmiotowy) charakter Programu pozwala na realizację dwóch zasadniczych celów. Po pierwsze, uczniowie mogą indywidualnie rozwijać swoje zainteresowania w różnych dziedzinach poza szkołą. Po drugie, Program stanowi idealną okazję do współpracy nauczycieli różnych przedmiotów. Zawarte pod tym hasłem wskazówki stanowią punkt wyjścia dla różnorodnych ćwiczeń, ale nauczyciele mogą również wykorzystać je do tworzenia własnych zadań dostosowanych do możliwości uczniów, szkoły, środowiska oraz dostępnych zasobów.

WYCIECZKI, REFERATY I WYKŁADY GOŚCINNE

Takie dodatkowe zajęcia udostępnią przede wszystkim uczniom, ale i nauczycielom specjalistyczną wiedzę, ukażą im możliwości rozwoju oraz mogą zapoczątkować cenne znajomości z ludźmi z branży.

powrót do spisu treści >>


REZULTATY

Aby ukończyć każdą Opcję, uczniowie powinni:

  • Rozwiązać wybrane ćwiczenia problemowe.
  • Uzupełnić Arkusze pracy.
  • Wykonać szkice, rysunki, plany oraz makiety.
  • Uzupełnić rozdziały Albumu nawiązujące do tematyki poruszanej w danej Opcji.
  • Uzupełnić Słowniczek terminów.

Jeśli wskazówki dotyczące podejścia wielokierunkowego zostaną wykorzystane, uczniowie powinni wykonać różnego rodzaju prace (zdjęcia, filmy, poezję, muzykę, prototypy - makiety mebli, szkice zagospodarowania przestrzeni, analizy społeczne i ekonomiczne, prezentacje) oraz pisać rozprawki i brać udział w debatach.

powrót do spisu treści >>


POTRZEBNE MATERIAŁY I SPRZĘT

Wymagania dla uczniów

  • Segregator A4 do Albumu i przechowywania pomocy naukowych w formacie A4 (Arkusze Pracy, Arkusze Informacyjne, Wskazówki, Słowniczek).
  • Teczka (najlepiej formatu A2 lub A3) do przechowywania rysunków.
  • Papier (np. notatnik) formatu A3 lub A4, do szkicowania.
  • Ołówki o twardości 2B, H, 2H (mogą być automatyczne).
  • Kolorowe kredki (najlepiej ołówkowe).
  • Zakreślacze (np. żółty, jasnozielony).
  • Plastikowa lub metalowa linijka z jednostkami metrycznymi. Ewentualnie skalówka (ze skalami przydatnymi dla architektury)
  • Gumka.
  • Klej i taśma klejąca (maskująca taśma malarska).
  • Nożyczki, nożyk do cięcia papieru.

Dodatkowy sprzęt i materiały będą potrzebne do dokonywania pomiarów, budowania makiet i tworzenia rysunków w skali, ale ostateczny wybór będzie zależał od rodzaju zadań. Są wymienione we Wskazówkach „Jak rysować”, „Jak budować makiety” oraz „Jak mierzyć.”

Wymagania dotyczące sali lekcyjnej

Sprzęt i materiały potrzebne do zadań są wymienione w opisie poszczególnych lekcji. W większości, są ogólnie dostępne. W sali lekcyjnej potrzebny będzie dziurkacz, konieczny będzie również dostęp do drukarki i kopiarki, aby możliwe było powielanie Arkuszy Pracy oraz Arkuszy Informacyjnych. W niektórych przypadkach kopiarka będzie konieczna do powiększania lub pomniejszania rysunków.

powrót do spisu treści >>


OCENA PRACY

Ocena pracy uczniów jest integralnym elementem nauczania według Programu. Najlepiej, jeśli odbywa się regularnie, od razu po zakończeniu każdych zajęć lub na początku lekcji. W celu zidentyfikowania słabych i mocnych stron uczniów, zaleca się bieżące ocenianie ćwiczeń wykonywanych na lekcji. Uczniowie powinni być informowani wystarczająco wcześnie, na czym polegać będzie system oceny. Co więcej, zaleca się częściowe uczestnictwo zainteresowanych w ocenianiu własnej pracy, umiejętności zdobytych podczas zajęć.

Niezbędnym elementem oceny uczniów jest ocena końcowa. Przykładowy arkusz oceny może służyć za wzór takiego świadectwa (certyfikatu). Oceniane są zarówno aktywność na lekcji, zaangażowanie podczas ćwiczeń, jak i przyswajanie wiedzy zawartej w poszczególnych działach tematycznych.

Arkusz oceny może być wykorzystany do oceniania pracy indywidualnej oraz grupowej.

Oceny mogą wyglądać następująco:
6 – uczeń posiada wybitne umiejętności i wykazuje stałe zaangażowanie na zajęciach
5 – uczeń posiada wysokie umiejętności i stale pracuje na zajęciach.
4 – uczeń posiada dobre umiejętności.
3 – uczeń posiada dostateczne umiejętności.
2 – uczeń posiada niskie umiejętności.
1 – uczeń nie wykazuje chęci zdobycia żadnych umiejętności

powrót do spisu treści >>


DYPLOM
Zachęca się szkoły do tworzenia własnych dyplomów ukończenia kursu według Programu Kształtowanie Przestrzeni. Taki dyplom mógłby zawierać krótki opis kursu wraz ze stopniem otrzymanym przez ucznia (i ewentualnym wyróżnieniem). Do zestawu dołączono treść przykładowego dyplomu, którego forma graficzna zależy od możliwości szkoły (zaleca się współpracę z nauczycielem plastyki).

powrót do spisu treści >>


OCENA PROGRAMU PRZEZ JEGO UŻYTKOWNIKÓW

Po ukończeniu kursu według wybranej Opcji, zachęca się uczniów, nauczycieli oraz architekta
koordynatora do oceny samego Programu. Będziemy wdzięczni za opinie dotyczące wykorzystania
Programu ze strony jego użytkowników.

powrót do spisu treści >>


PLIKI DO POBRANIA 

powrót do spisu treści >>


KONTAKT

Anna Kulińska
Izba Architektów Rzeczypospolitej Polskiej
ul. Stawki 2a
00-193 Warszawa
tel. 22/ 827 85 14
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.


powrót do spisu treści >>