Jerzy Staniszkis. Architekt
wyd. Zachęta / Księgarnia Artystyczna

Jerzy Staniszkis. Architekt to kolejna książka cenionej autorki trylogii Ostańców i pierwsza wyczerpująca biografia architekta, grafika i charyzmatycznego nauczyciela, autora pomnika Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej przy gmachu Sejmu RP. Biografia powstała w oparciu o bogate archiwum rodzinne, a także na podstawie rozmów z przyjaciółmi i członkami rodziny, których wypowiedzi i wspomnienia są przywoływane na kartach książki.

Jan Sas Zubrzycki
wyd. Historia Iagiellonica

Jan Sas-Zubrzycki – architekt, urodzony w Tłustem na Podolu, profesor Politechniki Lwowskiej, pierwszy w niepodległej Polsce dziekan Wydziału Architektury tej uczelni. Autor kilkudziesięciu kościołów na obszarze dawnej Galicji Zachodniej i Wschodniej oraz ziemi kieleckiej, wywarł znaczący wpływ na architekturę sakralną swego czasu.

Fryderyk Tadanier – Monografia
wyd. Centrum Architektury

Książka Kamili Twardowskiej rekonstruuje fascynującą biografię architekta – od narodzin w galicyjskim sztetlu, poprzez edukację w wielokulturowym Lwowie początku XX wieku, zaangażowanie w środowisku architektonicznym międzywojennego Krakowa, dramat Zagłady, na budowie Nowej Huty skończywszy. Ta „historia zwykłego architekta” odsłania – wraz z podobnymi jej opracowaniami – kolejne fragmenty wciąż zbyt mało znanego i docenianego dziedzictwa architektonicznego XX wieku.

 

Witold Cęckiewicz – monografia
wyd. Instytut Architektury

Witold Cęckiewicz to jeden z najważniejszych architektów polskich po II wojnie światowej. Urodzony w 1924 roku, dzięki talentowi i ambicjom doszedł do pozycji, która umożliwiła mu realizację ważnych założeń pomnikowych, a także dużych przedsięwzięć o prestiżowym charakterze: hotel Cracovia i kino Kijów w Krakowie, oraz ikoniczna ambasada PRL w New Delhi. W jego działalności projektowej zaznacza się największe społeczne przedsięwzięcie lat powojennych – masowe budownictwo mieszkaniowe w postaci urbanistycznych projektów osiedli, najpierw na terenie socjalistycznego miasta Nowa Huta, potem modelowego osiedla Podwawelskiego, aż po niezrealizowane osiedle Chełmońskiego. Równolegle projektował również kościoły, od lat 60. do dzisiaj architektura sakralna stanowi ważny nurt jego dzieła, którego zwieńczeniem jest sanktuarium w Łagiewnikach.

Wacław Nowakowski – monografia
wyd. Instytut Architektury

Książka Marty Karpińskiej o Wacławie Nowakowskim (1888-1955) to pierwsza monografia jednego z najważniejszych krakowskich architektów pierwszej połowy XX wieku. Na podstawie dorobku Nowakowskiego, na zasadzie pars pro toto, można zrekonstruować kolejne tendencje współtworzące nowo budowany pejzaż II RP: od tradycjonalistycznych nurtów wczesnych lat 20. (styl dworkowy, neoklasycyzm) począwszy, poprzez art déco, ekspresjonizm, półmodernizm, na funkcjonalizmie i monumentalizmie lat 30. skończywszy. Nowakowski, który z łatwością – typową dla swojej generacji – przyswajał kolejne etapy rozwoju modernizmu, potrafił wybić się przy tym ponad funkcjonujące projektowe schematy, tworząc realizacje, które od dziesięcioleci mają swoje miejsce w historii architektury polskiego dwudziestolecia międzywojennego. Monografia Wacława Nowakowskiego omawia całościowo dorobek architekta na tle panoramy polskiego dwudziestolecia międzywojennego, naświetlając konteksty funkcjonowania rynku architektonicznego, polityczne zadania budownictwa, relacje pomiędzy twórcami, realia społeczne, ekonomiczne i kulturowe II RP.

Adolf Szyszko-Bohusz – Monografia
wyd. Instytut Architektury

To pierwsza monografia Adolfa Szyszko-Bohusza (1883-1948), jednego z najważniejszych architektów polskich pierwszej połowy XX wieku. Twórczość Szyszko-Bohusza ukazuje znakomicie kontekst mentalny, kulturowy, artystyczny i polityczny, w jakim rodziła się w Polsce architektura nowoczesna. To jeden z najważniejszych architektów polskich I połowy XX wieku, który w znacznym stopniu ukształtował przestrzeń współczesnego Krakowa, będąc jednocześnie jednym z twórców narodowego mitu odrodzonej II Rzeczpospolitej. Był człowiekiem niezwykle wpływowym, piastującym wiele eksponowanych stanowisk i realizującym najbardziej prestiżowe zamówienia architektoniczne swoich czasów, zyskał sobie przydomek Adolf „Wszystko”-Bohusz. Twórczość architekta, zbudowana na rozdarciu, pomiędzy tradycją a poszukiwaniem nowej formy w architekturze, głęboko sięga do istoty procesów zachodzących w architekturze początku XX wieku.

 

Beata Chomątowska, Lachert i Szanajca. Architekci awangardy
Wydawnictwo Czarne

Byli tandemem idealnym, choć trudno sobie wyobrazić bardziej niedobraną parę – panicz z zamożnej rodziny i syn aptekarza. Nierozłączni w pracy i w życiu przez siedemnaście lat. Rozwijając własny styl architektoniczny, upowszechniali idee awangardy głoszone przez grupę Praesens. To środowisko o międzynarodowych ambicjach, kierowane przez małżeństwo Syrkusów i współpracujące z Kazimierzem Malewiczem, Walterem Gropiusem i Le Corbusierem, ukształtowało ich i ukierunkowało.

Zanim rozwijającą się karierę spółki autorskiej Lachert&Szanajca we wrześniu 1939 roku przecięła tragiczna śmierć tego drugiego, zdążyli stworzyć ponad sto pięćdziesiąt nowatorskich projektów: od przystanków tramwajowych po gmachy najważniejszych instytucji. 

 

Filip Springer, Zaczyn. O Zofii i Oskarze Hansenach
Wydawnictwo Karakter

Błyskotliwy reportaż biograficzny poświęcony parze polskich architektów-wizjonerów, którym przyszło tworzyć w epoce PRL-u. Losy Oskara Hansena i jego rodziny mogłyby posłużyć za scenariusz niejednego filmu. Syn Norwega i Rosjanki wojnę spędza w Wilnie, gdzie przyłącza się do polskiej partyzantki. Po wojnie studiuje architekturę i wyjeżdża na stypendium do Paryża. Tam trafia do pracowni Jeannereta i odwiedza wielkich malarzy, m.in. Picassa, któremu udziela kilku cennych rad. Pomimo propozycji pozostania na Zachodzie, wraca do kraju, gdzie wraz z żoną, Zofią, pracuje jako architekt i tworzy koncepcję Formy Otwartej.

 

Charles Jencks, Le Corbusier. Tragizm współczesnej architektury
Wydawnictwo Karakter

Osiągnięcia Le Corbusiera, czy tego chcemy czy nie, w przeróżnych formach trwają wszędzie tam, gdzie udało się dotrzeć cywilizacji zachodniej. Bo chyba nie było w XX wieku architekta, urbanisty, który by wywarł większy wpływ na ówczesne i późniejsze metody organizacji przestrzeni. 

Jencks bez zbędnej rozwlekłości, ale wyczerpująco, prezentuje wszystko to, co powinniśmy wiedzieć o Le Corbusierze: jego inspiracje, ewolucję na wskroś oryginalnej twórczości oraz idee jakie się za nią kryły. Książka jest opatrzona licznymi ilustracjami, te jednak nie dominują nad wartością samego tekstu.

 

Leksykon drewnianej architektury woj. podkarpackiego, pod red. Krzysztofa Zielińskiego

Wyd. Stowarzyszenie „Pro Carpathia”.

Publikacją zawiera charakterystykę 256 zespołów i pojedynczych obiektów zabudowy sakralnej, zachowanych na terenie Podkarpackiego, zbudowanych przed 1950 r. To 149 dawnych i obecnych cerkwi, 96 kościołów i kaplic, 57 wolnostojących dzwonnic cerkiewnych i kościelnych oraz jeden dawny zbór protestancki. Ich opisy zilustrowano w sumie 1200 aktualnych, ale także i archiwalnych, zdjęć. Każdy opis posiada krótkie streszczenie w języku angielskim oraz ukraińskim. Więcej.

Beata Chomątowska
Pałac. Biografia intymna

Wydawnictwo Znak

To nie polski Wersal ani Empire State Building. Bliżej mu do kafkowskiego zamku. Jest źródłem miejskich legend: o 30 podziemnych kondygnacjach, o nieistniejących piętrach, o tunelu łączącym go z Domem Partii. Do dziś rzuca na Warszawę najdłuższy cień.

Beata Chomątowska jako pierwsza spogląda na Pałac Kultury i Nauki oczami ludzi, którzy związali z nim życie. Odkrywa dramatyczne losy architektów – braci Sigalinów, opowiada o „poślubionej” gmachowi kronikarce, o samobójcach skaczących z 30. piętra i ludziach piszących listy do „Drogiego Pałacu” niczym do starożytnego bóstwa.

Jacek Fota
PKiN

wyd. Centrum Architektury

Autor spędził niemal dwa lata na fotografowaniu wnętrz PKiN, poznał wielu jego pracowników, z wieloma się zaprzyjaźnił i utrzymuje kontakty do dziś. Dzięki temu na fotografiach pojawiają się nie tylko miejsca niedostępne dla niewtajemniczonych: zaplecza gospodarcze, podziemia, warsztaty, stolarnie, wentylatornie, bojlerownie, ale także przestrzenie, które użytkownicy pałacu zmieniali i porządkowali po swojemu – niesamowite, niedzisiejsze, prywatne. Zestawione w autorski sposób kadry tworzą osobisty portret gmachu, gdzie to, co najciekawsze, dzieje się na styku monumentalnej architektury i codziennego życia.

SAS Ilustrowany atlas architektury Saskiej Kępy
wyd. Centrum Architektury

ŻOL. Ilustrowany atlas architektury Żoliborza
wyd. Centrum Architektury

MOK. Ilustrowany atlas architektury północnego Mokotowa
wyd. Centrum Architektury

Każdy z atlasów przedstawia 60 budynków, założeń architektonicznych, rzeźb i dekoracyjnych detali znajdujących się na terenie dzielnicy, od najstarszych po najnowsze. Każdy obiekt opatrzony jest jedną ilustracją i krótkim opisem w języku polskim i angielskim. Prezentacje poprzedza dwujęzyczny wstęp z zarysem historii dzielnicy. Budynki i detale zostały przedstawione za pomocą precyzyjnej, lecz syntetycznej ilustracji. Taki sposób prezentacji architektury pozwala zrozumieć podstawowe założenia przestrzenne poszczególnych projektów, niezakłócone ograniczeniami, z jakimi mamy do czynienia w przypadku zdjęć budynków (zasłaniające je drzewa, inne obiekty czy elementy infrastruktury miejskiej, brak dostępu z niektórych stron, zmiany modernizacyjne). Tym samym mamy szansę lepiej poznać pierwotny zamysł architekta.