Szanowne Koleżanki i Koledzy Architekci IARP,

przesyłamy Wam trzydziesty siódmy numer newslettera legislacyjnego. Zawiera on:

• Ustawę z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego i niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017 r., poz. 935) >>>

• Broszurę Ministerstwa Rozwoju dotyczącą nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego >>>

1 czerwca 2017 r. weszła w życie ustawa z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego i niektórych innych ustaw, która wprowadza szereg nowości w procedurze administracyjnej. Poniżej wskazujemy najistotniejsze zmiany w Kodeksie postępowania administracyjnego (dalej KPA) oraz ustawie Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi:

• Mediacja w postępowaniu administracyjnym. Nowelizacja KPA otwiera drogę do stosowania mediacji w postępowaniu administracyjnym (a nie tylko – jak do tej pory – w sądowoadministracyjnym). Mediację przeprowadzić można w przypadku, kiedy pozwala na to charakter sprawy. Instrument ten stosowany ma być na zasadzie dobrowolności stron. Celem mediacji – zgodnie z nowelą - jest wyjaśnienie i rozważenie okoliczności faktycznych i prawnych sprawy oraz dokonanie ustaleń dotyczących jej załatwienia w granicach obowiązującego prawa, w tym przez wydanie decyzji lub zawarcie ugody. W mediacji uczestniczyć mogą: organ prowadzący postępowanie oraz strona lub strony tego postępowania. Mediacja nie jest jawna. W przypadku, gdy w toku mediacji zostaną dokonane ustalenia dotyczące załatwienia sprawy w granicach obowiązującego prawa, organ administracji publicznej załatwia sprawę zgodnie z tymi ustaleniami, zawartymi w protokole z przebiegu mediacji.
• Procedura ponaglenia. Od 1 czerwca stronie przysługuje prawo do wniesienia ponaglenia w przypadku niezałatwienia sprawy w terminach określonych w KPA (bezczynność) oraz w przypadku, gdy postępowanie jest prowadzone dłużej niż jest to niezbędne do załatwienia sprawy (przewlekłość). Przedłużając termin załatwienia sprawy organ ma obowiązek poinformować stronę o możliwości wniesienia ponaglenia. Ponaglenie wnosi się do organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu prowadzącego postępowanie lub do organu prowadzącego postępowanie - jeżeli nie ma organu wyższego stopnia. Organ powinien rozpatrzeć ponaglenie w ciągu siedmiu dni.
• Opcjonalny wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Dotychczas w sprawach, w których nie ma organu wyższego stopnia nad organem I instancji, przed zaskarżeniem decyzji do sądu administracyjnego należało uprzednio złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Zgodnie z czerwcową nowelizacją złożenie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy nie jest już warunkiem koniecznym do wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
• Możliwość zażądania wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy przez organ II instancji. W nowym stanie prawnym w odwołaniu od decyzji będzie można wnioskować, aby organ odwoławczy wyjaśnił wszystkie istotne okoliczności oraz wydał rozstrzygnięcie, zamiast uchylać decyzję i przekazywać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji. Jeśli organ odwoławczy mimo żądania zawartego w odwołaniu wyda decyzję kasatoryjną, nie będzie przysługiwała na nią skarga do WSA. Od takiej decyzji przysługuje sprzeciw w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia.
• Zrzeczenie się prawa do wniesienia odwołania. Strona może zrzec się prawa do wniesienia odwołania wobec organu administracji publicznej, który wydał decyzję. W takim przypadku decyzja staje się ostateczna i prawomocna z dniem doręczenia organowi administracji publicznej oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do wniesienia odwołania przez ostatnią ze stron postępowania. Takie rozwiązanie znajdzie zastosowanie szczególnie w sprawach, w których decyzja wydana przez organ zgodna jest z wnioskiem wniesionym przez stronę.
• Milczące załatwienie sprawy. Zgodnie z nowelizacją, sprawę uznaje się za załatwioną milcząco w sposób w całości uwzględniający żądanie strony, jeżeli w terminie miesiąca od dnia doręczenia żądania organ nie wyda decyzji lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie (milczące zakończenie postępowania) albo nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji (milcząca zgoda). Sprawa może być załatwiona milcząco, jeżeli przepis szczególny tak stanowi.

Ponadto zmiany w KPA dotyczą również wprowadzenia zasady rozstrzygania wątpliwości prawnych i faktycznych na korzyść strony, zasady proporcjonalności, pewności prawa, bezstronności i równego traktowania oraz współdziałania organów. Dodatkowo do Kodeksu wprowadzono procedurę postępowania uproszczonego, przepisy dotyczące administracyjnych kar pieniężnych oraz europejskiej współpracy administracyjnej.

Wśród aktów zmienianych ww. nowelizacją znajdują się m.in. ustawa o samorządzie gminnym, o samorządzie powiatowym, o wojewodzie i administracji rządowej w województwie, o samorządowych kolegiach odwoławczych oraz ustawa Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Wskazane wyżej zmiany odnoszą się, co do zasady, do postępowań wszczętych po 1 czerwca 2017 r.