Lokalizacja, funkcja, gabaryt i forma projektowanych i realizowanych inwestycji budowlanych – zależne są w dużej mierze od przepisów prawa inwestycyjnego, a prawo to w wielu aspektach oceniane jest jako niejasne i nieprecyzyjne. Analizą konsekwencji stosowania obowiązujących regulacji prawnych oraz poszukiwaniem prawidłowych interpretacji, a także słusznych propozycji zmian przepisów, zajmuje się m.in. Zespół ds. Legislacji, działający przy Radzie Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP.

Część tez, wypracowanych w ramach ZL, a także w Komisjach działających przy Krajowej Radzie IARP, wykorzystywana jest w trakcie przygotowywania artykułów publikowanych w czasopiśmie Zawód: Architekt – w cyklu ,,Defekty prawa inwestycyjnego’’.

Ponieważ zawarte w nich materiały zawierają informacje, które mogą być pomocne w procesie stosowania prawa przez architektów, dla przypomnienia zamieszczamy je poniżej, w formie pdf, w układzie chronologicznym.

Współautorka: Bożena Nieroda, architekt IARP, Wiceprzewodnicząca Rady MPOIA RP, Przewodnicząca Zespołu ds. Legislacji przy Radzie MPOIA RP.

 

Publikacja artykułów z Z:A na stronie internetowej MPOIA RP odbywa się za zgodą Rady Krajowej IARP.

 

Rada MPOIA RP

  

33 – ,,Miejsce dla drzewa’’ – Z:A 76  listopad/grudzień 2020

Temat: chociaż walory zadrzewionych terenów przyulicznych są bezdyskusyjne, przy wielu powstających w naszym kraju ulicach nie można projektować „miejsca dla drzewa”, bo kluczową przeszkodą są przepisy prawa.

 

32 – ,,Gra w zielone’’ – Z:A 74  lipiec/sierpień 2020

Temat: system stosując pojęcia „powierzchnia biologicznie czynna” oraz „teren biologicznie czynny” – traktuje obszary zieleni jak tereny płaskie, bez odniesień do kubatury drzew i krzewów.

 

31 – ,,Parkowanie w paragrafach’’ – Z:A 72  marzec/kwiecień 2020

Temat: nowe zasady projektowania miejsc postojowych, wprowadzone w życie 1 stycznia 2018 r. (nowela WT) – to krok w dobrym kierunku, jednakże część przepisów rodzi wątpliwości interpretacyjne oraz pytania o sensowność przyjętego katalogu ograniczeń.

 

30 – ,,Wolno i niewolno stojący’’ – Z:A 70  listopad/grudzień 2019

Temat: obowiązujące w Polsce przepisy dotyczące zagadnień budowlanych zawierają szereg rozbieżnie rozumianych sformułowań – w tym takie jak ,,wolno stojący’’ oraz ,,wolnostojący’’, które w rozważaniach interpretacyjnych rozpatrywane są w aspektach przylegania lub nie do innego obiektu oraz posiadania lub nie - wspólnych elementów konstrukcyjnych.

 

29 – ,,Miejskość miasta’’ – Z:A 69  wrzesień/październik 2019

Temat: wprowadzone po II wojnie światowej przepisy unifikujące dla miast i wsi zasady odnoszące się do budowania w granicy działki i masowa realizacja wolnostojących budynków – spowodowały odejście od testowanych przez tysiące lat cech tworzących tożsamość miasta (sytuację ratować by mogły mpzp, poprzez ustalanie obowiązku, a nie tylko możliwości lokalizacji budynków przy granicach działek wszędzie tam, gdzie taki zabieg może przynieść urbanistyczne korzyści).

 

28 – ,,Zabudowa śródmiejska. Reaktywacja?’’ – Z:A 68  lipiec/sierpień 2019

Temat: oprócz problemu ,,rozlewania miast” - nie mniej ważne są problemy ich śródmiejskich części, nie rozwiązane przez obowiązujące ustawy i rozporządzenia, w których m.in. brakuje odniesień do tworzącej atmosferę miasta zabudowy pierzejowej, pojawia się natomiast ,,zabudowa śródmiejska” (w niektórych mpzp i studiach), której wprowadzenie skutkuje możliwością ograniczania doświetlenia i nasłonecznienia pomieszczeń, a w konsekwencji do zbliżania do siebie budynków.

 

27 – ,,Okna, okienka’’ – Z:A 67  maj/czerwiec 2019

Temat: niejasności § 12 ust. 1 WT, wynikające z braku definicji pojęcia „okno”, którym posługuje się tenże przepis, to klasyczny przykład defektu prawa, skutkujący kaskadą odwołań i kolejnych orzeczeń.

 

26 – ,,Nieoznaczoność granic’’ – Z:A 66  marzec/kwiecień 2019

Temat: WT posługują się pojęciami: „działka budowlana”, „działka drogowa”, „sąsiednia działka”, „działka”, „sąsiednia nieruchomość”, „nieruchomość gruntowa”, „działka gruntu”, które nie są dookreślone w przepisach, natomiast pojawiają się w paragrafach regulujących odległości obiektów budowlanych od granic prywatnych nieruchomości - co niesie niepewność, w stosowaniu prawa (przykładowo - żaden przepis nie wskazuje, że ,,granice działki lub terenu” z art. 34 ust. 3 pkt 1 Pb są tożsame z ,,granicami działki budowlanej”, o których mowa, np. w § 12 ust. 1 WT – tym samym nie można wprost stwierdzić, w którym miejscu znajduje się granica, od której mają być mierzone odległości).

 

25 – ,,Kwadratura okna’’ – Z:A 65  styczeń/luty 2019

Temat: sens regulacji § 12. ust. 1 WT ustalającej minimalne odległości ścian z ,,oknami’’ uwidacznia się przy stosowaniu wykładni celowościowej, a nie językowej.

 

24 – ,,Okno w granicy – i co dalej?’’ – Z:A #60  styczeń/luty 2018

Temat: problem legalności ,,okien w granicach’’ – na tle historycznych i współczesnych przepisów obowiązujących w Polsce.

 

23 – ,,Ile słońca w paragrafach?’’ – Z:A #54  styczeń/luty 2017

Temat: przepisy budowlane wielu krajów (dawniej także w Polsce) w prosty sposób regulują kwestie dostępu do słonecznego promieniowania rozproszonego (w naszym kraju w grudniu to 75-80% całkowitego promieniowania słonecznego), uznając je za fundamentalne - natomiast w krajach związanych dawniej RWPG, w tym w Polsce, oprócz wymagań dotyczących światła rozproszonego, wprowadzono obowiązujące nadal wymagania bezpośredniego dostępu do bezpośredniego promieniowana słonecznego, badanego skomplikowaną, dającą rozbieżne wyniki, ,,linijką słońca’’ (zignorowano tym samym powszechnie stosowane zasady historyczne jak i współczesne, które zapewniały optymalne ryczałtowe doświetlenie – poprzez np. niewielkie skręcenie układów urbanistycznych względem stron świata w średniowiecznych lokacjach, staropolskie budowanie na godzinę jedenastą, odpowiednie prowadzenie ulic względem stron świata w polskim prawie z 1928 r. oraz wprowadzanie zależności pomiędzy wysokościami części przygranicznych budynków i ich odległością od granicy w polskim prawie z 1928 r. oraz np. we współczesnym prawie francuskim i niemieckim wg tzw. zasady ,,kładów’’ i ,,trójkątów’’).

 

22 – ,,Harce przygraniczne i wieżowce w granicy’’ – Z:A #52  wrzesień/październik 2016

Temat: konfliktogenność niektórych regulacji § 12 WT, dopuszczających zbliżanie ścian obiektów kubaturowych do granic sąsiednich działek, na odległość mniejszą niż 3 m.

 

21 – ,,Garaż z jedną niewiadomą’’ – Z:A_#51  lipiec/sierpień 2016

Temat: niejednoznaczność § 104 ust. 3 WT określającego parametry stanowisk postojowych w garażu.

 

20 – ,,Organ musi/nie musi/może’’ – ZA: #48  styczeń/luty 2016

Temat: dyspozycje ustawy Prawo budowlane dopuszczają sytuację, w której „zgłoszony” w trybie art. 30 obiekt może spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub uciążliwości dla sąsiadów – i organ administracji reagować wcale nie musi, a zaledwie „może...”.

 

19 – ,,Mitomania zgłoszeń’’ – Z:A_#47  listopad/grudzień 2015

Temat: niemożność wyznaczenia obszaru oddziaływania obiektu (o.o.o.) w niepodważalny sposób, znacząco utrudnia stosowanie trybu „zgłoszenia” budynków jednorodzinnych na podstawie art. 29. znowelizowanej ustawy Prawo budowlane (ustawa z dnia 20 lutego 2015 r.).

 

18 – ,,Sens i bezsens o.o.o.’’ – Z:A #45  lipiec/sierpień 2015

Temat: wątpliwa racjonalność procedur posługujących się o.o.o. (obszar oddziaływania obiektu), ponieważ nie zapewniają one skutecznej ochrony nieruchomości przed negatywnymi skutkami inwestycji realizowanych w sąsiedztwie, a przy tym stymulują konflikty (przepisy winny precyzyjnie określać, czego w sąsiedztwie granic działki budować nie wolno - z możliwością zwolnienia z takiego rygoru na podstawie zgody wyrażonej przez właścicieli sąsiadującej działki).

 

17 – ,,Ganek – reaktywacja’’ – Z:A #43  marzec/kwiecień 2015

Temat: perypetie ,,przydomowych ganków’’ realizowanych według uproszczonej procedury (zgłoszenie) – po zmianie ustawy Prawo budowlane (ustawa z dnia 20 lutego 2015 r.).

 

16 – ,,Pustynia czy rajski ogród?’’ – Z:A #41

Temat: ochrona zieleni w przestrzeni zurbanizowanej – z tezą, iż skutecznym działaniem byłoby zastąpienie kar za wycinkę drzew systemem zachęt, na przykład poprzez obniżenie stawek podatku dla właścicieli nieruchomości, podejmujących trud zasadzenia i utrzymywania zieleni oraz przywrócenie im prawa do decydowania o losach takiej zieleni.

 

15 – ,,I Ty zostaniesz nie-w-pełni-sprawny!’’ – Z:A #40

Temat: bariery architektoniczne i zasady kształtowania przestrzeni przyjaznej dla osób niepełnosprawnych.

 

14 – ,,O.o.o. czy o.o.i.?’’ – Z:A #39

Temat: postulat wprowadzenia jednoznacznych regulacji wskazujących, czego w sąsiedztwie granic budować nie można, zastępujących procedurę z enigmatycznym ,,obszarem oddziaływania obiektu’’ (przepisy winny chronić interes osób trzecich „z urzędu”, z uwzględnieniem odmienności kontekstów kulturowych oraz funkcji zabudowy).

 

13 – ,,Ile to budynków?’’ – Z:A #38

Temat: w jaki sposób garaż podziemny i dylatacja - w kontekście pojęcia ,,konstrukcyjnie samodzielna całość’’, prowadzić mogą do postrzegania obiektu za jeden lub kilka budynków i czy ma to sens.

 

12 – ,,Rodzina wielorodzinna w lokalu o trwałych ścianach’’ – Z:A #36

Temat: samodzielność lokali mieszkalnych w obliczu ustawy o własności lokali i ustawy Prawo budowlane.

 

11 – ,,Od neolitu do konstruktora i architekta. I z powrotem?!’’ – Z:A kwiecień 2013

Temat: historyczne różnicowanie zadań projektantów - i co z tego współcześnie wynika.

 

10 – ,,Paragraf 19’’ – Z:A marzec 2013

Temat: lokalizacja parkingów według § 19 WT – z konstatacją, iż przepisy winny być proporcjonalnie restrykcyjne wobec realnych zagrożeń.

 

9 – ,,Inwestycje – gospodarka – prawo. Wszystko, co najważniejsze’’ – Z:A luty 2013

Temat: zależność rezultatów ekonomicznych i społecznych od systemu prawa sterującego inwestycjami budowlanymi - z konkluzją, iż przepisy winny zajmować się tylko zagadnieniami, które stwarzają sytuacje konfliktowe, a rolą regulacji prawnych winno być „sprawiedliwe” rozstrzyganie sporów.

 

8 – ,,Wiata w labiryncie’’ – Z:A styczeń 2013

Temat: kaskada problemów interpretacyjnych, wynikających z braku legalnej definicji ,,wiaty’’.

 

7 – ,,Wieża Babel’’ – Z:A czerwiec 2012

Temat: problemy wynikające z braku jednolitego słowniczka pojęć, którymi posługują się akty prawne.

 

6 – ,,Z tej mąki chleba nie będzie’’ – Z:A kwiecień 2012

Temat: polemika z ministerialnym projektem ,,Założeń …’’ z czerwca 2012 r. przedstawiającym m.in. nową koncepcję przepisów regulujących odległości budynków od granic działek sąsiednich (przedstawiona w tym dokumencie zasada zakłada uzależnienie odległości budynku od granicy - od jego wysokości, jednakże nie według parametrów zmienianych liniowo, ale w skokowy sposób. Ponadto, bez wyróżnienia sytuacji zbliżania do granicy niższych części budynku).

 

5 – ,,Sąsiad buduje’’ – Z:A marzec 2012

Temat: analiza przyczyn konfliktogenności obowiązujących w naszym kraju przepisów regulujących odległości budynków od granic nieruchomości oraz przedstawienie propozycji zmiany wadliwych przepisów, poprzez wprowadzenie regulacji uwzględniających sąsiedzką potrzebę zapewniania symetrii uciążliwości i korzyści, pojawiających się wskutek prowadzonych inwestycji (tzw. zasada trójkątów).

 

4 – ,,ZUD nad Wisłą’’ – Z:A czerwiec 2011

Temat: zakres uzgodnień ZUD-owskich, wymaganych dla sieci doprowadzających media do budynków.

 

3 – ,,Zabudowa śródmiejska – gęsto, coraz gęściej ?’’ – Z:A maj 2011

Temat: profity i wady zagęszczania zabudowy – w aspekcie definicji ,,zabudowy śródmiejskiej’’ wskazanej w § 3 WT oraz konsekwencji pojawiania się takiej zagęszczonej zabudowy (§ 13 i § 60 WT).

 

2 – ,,Zabudowa zagrodowa XXI w. – dla kogo specprzepisy na żądanie?’’ – Z:A kwiecień 2011

Temat: problematyczności zabudowy zagrodowej, w kontekście obowiązujących w Polsce przepisów prawnych, przede wszystkim ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

 

1 – ,,Zmagania z linią zabudowy’’ – Z:A marzec 2011

Temat: omówienie pojęcia „linia zabudowy” – nie zdefiniowanego ani w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ani w rozporządzeniach wykonawczych.